OKUMA SÜRESİ 4 dk
Fuat Kanık & Gülay Tekneci
Biz de gerçekleştirilen bu değişikliği, insan algısı, arayüz tasarımı ve kullanıcı deneyimi ekseninde değerlendirmek istedik.
Kullanıcı Odaklı Tasarım wikipedia’da şöyle tanımlanıyor:
Bu tasarım yöntemi, kullanıcı arayüzünün, kullanıcının amaçları, alışkanlıkları ve kullanım deneyimi göz önünde bulundurularak tasarlanmasını öngörmekte ve hatta bir adım daha öteye giderek, söz konusu ürünün daha üretim öncesinde bu kullanıcı özellikleri göz önünde bulundurularak tasarlanmasını amaçlamaktadır.
Türkiye’nin ilk e-ticaret sitelerinden olan yemeksepeti’ne kullanıcıların maksimum seviyede alışkın olduklarını söyleyebiliriz. Bu sayede sıkıntılar varsa da göze batmıyor ve site temel işlevini başarıyla yerine getiriyordu.
Mühendislikte bir mantık var: Çalışıyorsa dokunma!
Kullanıcı odaklı tasarım tanımına pek de uymayan değişiklikler, başka tasarım ve yazılım sorunlarıyla da birleşince bomba patladı. Kullanıcılar siteyi topa tutmaya başladılar.
Bu noktada rakipler herhalde ellerini ovuşturmaya başlamıştır.
Bu yazıyı yazmaya başladığımız 14.06.22 tarihinde EkşiSözlük’te sayfalarca şikayet yorumu vardı.
Yemeksepeti bir süre önce Berlin merkezli Delivery Hero tarafından 589 Milyon Dolar bütçe ile satın alındı.
Delivery Hero’nun bünyesinde yer alan tüm platformlardaki kullanıcı deneyimini sabitlemek gibi bir amacı var. Bunun sonucunda Yemeksepeti de kurumsal bir dönüşüme girerek, arayüz tasarımında Delivery Hero’nun diğer yemek siparişi uygulamalarındaki tasarım kervanına katılmış durumda. InstaShop, Foodpanda, Pedidosya vb. Kurum açısından bu değişimin idari sebeplerini tahmin etmek güç değil.
Yukarıda çalışıyorsa dokunma diyerek mühendislikten örnek vermiştik. Yine aynı şekilde devam edelim. Makinelerde güç aktarımı sırasında oluşan sürtünmenin parçaları yıpratma riski vardır. Mesela araçlardaki motor yağı kullanımı buna iyi bir örnek.
Bunun web sitesindeki karşılığı da iyi bir kullanıcı deneyimidir. İyi planlanmış ve tasarlanmış bir web sitesinde kullanıcının yağ gibi akıp yolunu bulması ve hiç bir sürtünme yaşamaması idealdir. Doğru tasarlanmamış bir arayüzü kullanırken arar, bakar, düşünür, efor harcar ve yoruluruz.
Bu sürtünmenin yarattığı düşünme ve zorlanma etkisine “bilişsel yük” (Cognitive Load) diyoruz. Yük arttıkça deneyim de genellikle keyifsizleşir. Bu yüzden bilişsel yükün düşük olması özellikle e-ticaret için kritik derecede önemlidir.
İnsanlar olarak tembel varlıklarız; tembeliz çünkü çalışmak efor gerektirir, eforu karşılamak daha fazla beslenme ihtiyacı yaratır. Evrimsel nedenlerle fazla enerji yakmamak daha güvenlidir. Özellikle beyin yoğun çalıştığında çok fazla enerji harcar. “Sırtında taş mı taşıdın, bilgisayar başında çalışıyorsun” cümlesine verilebilecek iyi bir cevaptır bu :)
İlkel beyin ve karar verme süreçleri hakkında daha fazlasını okumak için aşağıda 3 link bırakıyoruz:
İlkel beyin hatta tam olarak sürüngen beyin yazısını okuyabilirsiniz
Daniel Kahneman ve zihnin otopilot modu hakkındaki yazıya göz atabilirsiniz.
Buradan sürtünmesiz tasarım yaklaşımı yazısını okuyabilirsiniz.
Web sitesinde 4 sayfa boyu kadar aşağı yönde scroll ettiğinizi varsayalım. Ekranda o anda bir filtreleme yapmak istiyorsunuz ve fark ediyorsunuz ki tasarımda yer verilmemiş. Yukarıda acaba filtreleme düğmesi var mıydı hatırlamıyorsunuz? (bilişsel yük) Acaba bulunduğunuz ekranda var da siz mi göremediniz? (bilişsel yük) Gözleriniz sağda solda filtreleme düğmesini arıyor. (sürtünme) Finalde sitenin en yukarısına kadar scroll etmek (sürtünme) ve oradan tıklamak zorunda bırakılıyorsunuz. İşte Yemeksepeti’nin yeni arayüzü kullanıcılara bu tip zorlukları yaşatıyor.
Siteye her girişimizde adres seçmek zorunda bırakılıyoruz. Hep aynı yerden sipariş veren birisi neden sürekli listeleme tuşuna basmak zorunda olsun ki? İnsan siteye girince his olarak o kutucuğa adres değil, yemek adı yazmak ve aradığına hızlıca ulaşmak istiyor.
Sitede fiyat filtresi 10TL, 20TL, 30TL gibi rakamlarla ilerliyor. 10TL'lik yemek bulunma ihtimali olsa bile, filtre aralıkları oransız olduğu için 100TL'den sonra karşınıza 500 - 700TL'lik siparişi zorunlu tutan restoranlar gelebiliyor.
Site sepetin tümünü boşaltmaya olanak sağlamıyor, tek tek silmeyi şart koşuyor. Arayüzde bize biraz da kafa karıştırıcı ve gereksiz görünen iki tane TL amblemi bulunuyor. Renk kesinlikle görünür değil, işlevi de insanlar için anlaşılır değil.
Restoran hakkında bilgi aldığınız sayfada restoranın hangi saatler arasında çalıştığını ve hangi ödeme yöntemlerinin geçerli olduğunu göremiyorsunuz. Eğer ödeme ekranında istediğiniz ödeme yöntemi yoksa boşuna zaman kaybı yaşamış olacaksınız.
Birkaç restorana girip çıkmıştınız ancak telefonunuz çaldı, geri geldiniz ekrana bakarken hangi restorana baktığınızı hatırlayamıyorsunuz. Çünkü restoran detay sayfasında restoranın adı yazmıyor.
Sitede kullanılan yazı tipinin teknik terimiyle font-weight'i (font kalınlığı) çok az. Bu nedenle fontların okunurluğunda ciddi problem var. Burada göz yormayan ve dikkat çekmeyen yazı tipi kullanmış olmaları anlaşılır bir sebep ancak bu isteği çok daha iyi yerine getirebilecek ve küçük puntoda kullanılırken kırılmaya uğramayacak yazı tiplerinin mevcut olduğu da bir gerçek.Yapılan değişiklikleri nöropazarlama, kullanıcı deneyimi ve arayüz tasarımı deneyimlerimizle buluşturarak ve öznel yorumlardan mümkün oldukça kaçınarak yorumladık. Aslında incelendiğinde üzerine yazılıp çizilebilecek gerçekten çok fazla detay var. Eminiz zamanla daha iyi hale de gelecektir.
Yazıyı beğendiyseniz paylaşmayı unutmayın.😊
